ყარსის ფარსი

წყარო: http://www.conflicts.rem33.com/images/Armenia/kars.htm

ხელშეკრულების მეექვსე მუხლით თურქეთმა საქართველოს ბათუმზე და მის პორტზე სიუზერენიტეტი დაუთმო, იმ პირობით რომ ადგილობრივ მოსახლეობას ავტონომია მიენიჭებოდა. ასე შეიქმნა აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა, რომელიც მოგვიანებით დაფუძნებულ ებრალეთა ავტნომიურ ოლქს თუ არ ჩავთვლით, მთელს საბჭოთა კავშირში ერთადერთი ავტნომია იყო რომლის შექმნის საფუძველი არა ენობრივი ან ეთნიკური განსხვავებულობა, არამედ სარწმუნოება იყო. ყარსის ხელშეკრულების ამავე მუხლით, თურქეთს უფლება მიეცა ყოველგვარი საბაჟო გადასახადის გარეშე გაეტანა და შემოეტანა ტვირთი ბათუმის პორტიდან. შემდგომი მუხლებით, საქართველო და თურქეთი შეთანხმდნენ რომ მოსახლეობას გაუადვილონ საზღვრის კვეთა, მიმოსვლა და საძოვრების გამოყენება.

გარდა ამისა, ყარსის ხელშეკრულებამ მოხაზა თურქეთ-სომხეთის თანამდეროვე საზღვარი. არარატის მთა თურქეთს დარჩა. ამავე ხელშეკრულებით ნახიჩევანის ტერიტორია გადაეცა აზერბაიჯანს ავტნონომიის უფლებით.

ყარსის ხელშეკრულების რეალური გავლენა

ის რომ დღეს თურქეთი ერთადერთი მეზობელია, რომელთანაც საქართველოს საზღვრები სრულიად დადგენილი, დემარკირებული, და დელიმიტირებული აქვს სწორედ რომ ყარსის ხელშეკრულების დამსახურებაა, ამიტომაცაა რომ 1992 წლის 30 ივლისის „საქართველოს რესპუბლიკას და თურქეთის რესპუბლიკას შორის მეგობრობის, თანამშრომლობისა და კეთილმეზობლური ურთიერთობების შესახებ“ ხელშეკურლების პრეამბულა გვამცნობს:

მხარეები აცხადებენ, რომ დაიცავენ მათ შორის დადებულ ხელშეკრულებებს და შეთანხმებებს დაწყებული 1921 წლის 13 ოქტომბრის ყარსის შეთანხმებით.

მხარეები ხელმძღვანელობენ იმით, რომ ამ შეთანხმებით საბოლოოდ დადგინდა საზღვარი ორ სახელმწიფოს შორის.

როდესაც ჩვენი ე.წ. ულტრანაციონალისტები გაჰყვირიან რომ ყარსის ხელშეკრულებით თურქეთს სპეციალური უფლებები ებოძა აჭარაზე, მათ ან ტექსტი არ აქვთ წაკითხული ან მიზანმიმართულად ამახინჯებენ მის შინაარს. ერთადერთი სპეციალური უფლება რაც თურქეთმა ყარსის ხელშეკრულებით მიიღო გახლდათ ბათუმის პორტის შეუზღუდავი გამოყენება.

გიორგი ხატიაშვილი